‘Vandaag is de mooiste dag van mijn bestaan’
Het omslag verhaal van levenskunstenaar Andy Buyst
Life is what happens to you while you’re making other plans. Zo kan het gebeuren dat er heftige dingen in je leven gebeuren die je totaal niet zag aankomen, maar die je dwingen tot (zelf) reflectie, verandering, acceptatie en loslaten van allerlei zogenaamde zekerheden. Immers: Niets is zeker of vanzelfsprekend in het leven – behalve jijzelf. En vooral dat laatste is soms behoorlijk lastig te bevatten. Ongelukken, echtscheidingen, ziektes, het verliezen van werk of dierbaren: zulke inner- en uiterlijk diepgaande levensfases zorgen vaak voor een omslag waar je later vanuit een andere perspectief juist weer dankbaar voor kunt zijn.
Vlaming Andy Buyst uit Gent (1978) schreef zijn boek Liever zot dan zombie in eerste instantie als een vorm van therapie. Om alles wat er gebeurd was vóór, tijdens en na zijn twee opnames in een psychiatrische kliniek, van zich af te schrijven en te verwerken. Gaandeweg het schrijven kreeg hij door dat ook andere mensen inspiratie en steun uit zijn verhaal konden halen. Het manuscript belandde bij Geert Kimpen van Paris Books en werd opgenomen in het fonds. Andy ontdekte tegelijkertijd dat hij zichzelf nu ‘levenskunstenaar’ wilde noemen en besloot vanaf dat moment ook zo te gaan leven. ‘Vandaag is de mooiste dag van mijn bestaan’, is al enkele jaren zijn persoonlijke slogan. Inmiddels kwam er nog eentje bij: ‘Boetseer je bestaan tot een heerlijk verhaal!’ Zijn levenskunsten hebben hem sindsdien geen windeieren gelegd. Op klein maar fijne manier toert hij rond met zijn lezingen, zijn grappige en authentieke liedjes en zijn soms scherpe, soms verzachtende kleinkunst. Dit doet hij solo en inmiddels ook samen.
“Je vraagt naar mijn omslag? Het leven is volgens mij een aaneenschakeling van de ene omslag na de andere. Maar als ik naar mijn eigen leven kijk, beleefde ik er drie hele belangrijke. De eerste grote gebeurtenis was voor mij de voettocht naar Santiago de Compostela die ik maakte in 2006. Die pelgrimstocht heeft mijn mensbeeld positief veranderd, wat misschien vooral veel over mezelf zegt. Ik ervaarde toen hoe hartelijk en vrijgevig mensen van nature zijn. Ik kreeg eten en drinken aangeboden van mensen die ik helemaal niet kende. Ik mocht mijn kleren wassen bij hen thuis, terwijl ze mij nog niet eerder hadden ontmoet. Dat deed iets me met. Ook heb ik toen geleerd om op een rustige manier los te laten. Tijdens zo’n reis kom je telkens mensen tegen met wie je een stukje oploopt, een verbinding maakt en uitwisselt, maar uiteindelijk gaat iedereen weer zijn of haar eigen weg. Ik leerde toen om het helemaal oké te vinden dat je die verbinding maakt en daarna ook weer los laat. Dat heeft mij veel gebracht.”
“Mijn tweede grote keerpunt was enkele jaren later tijdens deelname aan een Vipassana meditatie retreat.
Ik had nog nooit gemediteerd voordat ik daarheen ging, dus het was misschien ook wel wat veel. Ik sprong meteen in het diepe. Die paar dagen waren een stuk lastiger dan de gehele tocht naar Santiago. Op een matje kun je immers niet meer weglopen voor jezelf. Nou, ik kwam daar heel wat tegen! Mijn laatste grote omslag was het proces wat ik heb beschreven in mijn boek Liever zot dan zombie. Nadat ik in aanraking was gekomen met de ademhalingsoefeningen van Wim Hof, raakte ik daar gedurende een periode een beetje verslaafd aan. Het maakte stofjes vrij mijn hoofd waardoor ik in hogere bewustzijnssferen kwam. Mooi natuurlijk, maar eigenlijk wist ik helemaal niet wat ik aan het doen was. Ik raakte steeds verder van de aardse realiteit verwijderd. Mijn familie wist uiteindelijk niet meer wat ze met me aanmoesten en ze lieten me gedwongen opnemen. Bij de intake werd ik gediagnosticeerd als psychotisch. Dat en wat er vervolgens gebeurde, leidde tot een extreme ommekeer. Ik was nota bene tot die tijd zelf geestelijk hulpverlener geweest voor anderen! Nu bevond ik mij opeens aan de andere kant.”
‘Door de gedwongen opname heb ik mezelf volledig moeten heruitvinden.’
“Een vriendin vertelde me later dat een psychose helemaal niet bestaat, dat het een verkeerde interpretatie is van een ego-dood. Los van of ze nu wel of geen gelijk heeft, ik kan daar wel wat mee. Maar goed, door de gedwongen opname heb ik mezelf daarna volledig moeten heruitvinden. Mijn eigenwaarde en zelfbeeld waren platgeslagen. Het circuit van de gedwongen medicatie en wat dat met je doet; hoe het eraan toe gaat in de psychische gezondheidszorg en daar langzaam op eigen kracht uit geraken, dat was een reis op zich. Het kostte mij veel tijd om langzaam maar zeker weer bij mezelf uit te komen. Dat lukte me door vooral dingen te doen die ik leuk vind en waar ik achter sta. Ik kwam uit op het punt dat ik ook geen wrok meer wilde hebben naar het systeem en de mensen die daarbinnen opereerden. Vanuit die intentie schreef ik het boek en dat heeft zeker therapeutisch voor me gewerkt. Ik wilde in mijn boek niet met de vinger te wijzen maar wel wilde ik aangeven dat we als maatschappij voorzichtig mogen zijn met hoe we met mensen omgaan. In dit geval met mensen die het geestelijk op de een of andere manier moeilijk hebben. Stoppen we ze vol met middelen en sluiten we ze op, of bewandelen we een andere, meer menselijke weg? Ik zeg ook niet dat je moet mediteren om een beter mens te worden. Wat ik probeer, zowel met het boek als met de liedjes en kleinkunst die ik maak, is om mensen die in een soortgelijke situatie zitten, te laten zien dat het niet uitzichtloos is. Dat je uit de zwartheid kunt komen wanneer je jezelf leert kennen.”
“Inmiddels is het alweer enkele jaren geleden dat het boek uitkwam. Ik ben dankbaar voor wat mijn ervaringen en het boek me hebben gebracht. Het resulteerde onder andere in een mooie samenwerking met het Gentse ontmoetingshuis Villa Voortman. Hierdoor konden we een album opnemen en stond ik op kleine en grote podia. Ook ben ik gevraagd voor de podcast over psychoses door Stijn van Heule van Ugent. Ik wil daar nu ook nog wel over praten en mijn expertise als opvoeder en ervaringsdeskundige delen, maar het leven gaat wel door. Inmiddels zit ik in een andere fase en richt ik me vooral op het maken van kleinkunst en muziek; ik schrijf teksten en speel gitaar. Samen met multi-instrumentalist Bram Felix vormen we het duo Vonk, ontstaan tijdens een kampvuur jamsessie. ‘Sindsdien verspreidt ons NevelleveN’s lied zich als een lopend vuurtje over de lage landen en vertedert iedereen die warmte en eenvoud zoekt,’ zoals je op onze site kunt lezen. We doen ook optredens op plekken waar mensen weinig toegang hebben tot zoiets, we denken er nu over om ook ziekenhuizen en rusthuizen aan te gaan doen. Binnenkort ondernemen we trouwens een tour te voet, daarbij komen we ook in Nederland.”
‘Dankzij mijn zelfvertrouwen ben ik wie ik nu ben en sta ik waar ik nu sta.’
“Uiteindelijk creëren we ons eigen leven, dat bedoel ik met: ‘Boetseer je bestaan tot een heerlijk verhaal!’. Wat ik heb ervaren in alle moeilijke fases en momenten in mijn leven is dat ik, ondanks alles, altijd in mezelf ben blijven geloven. Ik heb niet klakkeloos de adviezen van anderen of van artsen gevolgd, nee, dan was het allemaal heel anders gelopen. Dankzij mijn eigen zelfvertrouwen ben ik nu wie ik ben en sta ik waar ik nu sta. Ja, vandaag is nog steeds de mooiste dag van mijn bestaan.”
